GOOGLE’
DAN ELDE EDİLEN GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİ
Uğur UĞURLU*
Mete
YİĞİTLER**
I.
GİRİŞ
Bilindiği üzere Google üzerinden gelir
elde etmek daha çok Google tarafından geliştirilen “Google Adsense” sistemi ile
olmaktadır. Öncelikle google üzerinden reklam vermek isteyenler “Google Adsense”
sistemine kayıt olmakta ve Google’la belirli bir bedel ödeyerek reklamlarını
yaptırmaktadırlar. Bir diğer ifadeyle “Google Adsense” sistemine kayıt olan
kişi veya kurumların reklamları bu sistem aracılığıyla çeşitli internet
sitelerinde yayınlatmaktadırlar.
Bu sistemden kazanç elde etmek isteyenler
ise öncelikle kendi internet sitelerini (web site, mobil oyun v.b.), “Google Adsense” kaydı yaptırmakta ve böylece
kendi internet sitelerinde “Google Adsense” reklamları yayınlanmakta ve
tıklanma oranlarına bağlı olarak da Google’dan belli tutarda ödeme almaktadır.
Yapılan ödemeler ise Google Ireland Limited firması tarafından yurt dışından
gönderilmektedir.
Biz de bu makalemizde “Google Adsense”
sistemi üzerinden reklam kazancı elde eden kişilerin yurt dışından hesaplarına yapılan
ödemelerin vergi kanunları karşısındaki durumunu açıklamaya çalışacağız.
II.
KONUNUN GELİR VERGİSİ KANUNU KARŞISINDAKİ DURUMU
193 Sayılı Gelir Vergisi
Kanunun 1. Maddesine[1] göre
gelir tanımı “gelir bir gerçek kişinin bir takvim
yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.”
şeklinde yapılmıştır. Aynı zamanda ilgili kanun gelire giren kazanç ve iratları
tek tek belirlemiştir.
Web site, mobil oyun v.b. fikri mülk
sahiplerinin “Google Adsense” sistemine kayıt olarak, sahip oldukları dijital
mülklerin belirli kısımlarında reklam gösterim sayısı, tıklama sayısı v.b.
kıstaslara göre Google’dan ödeme almaktadır. Öncelikle alınan bu ödemenin GVK
18. Maddesi “Serbest Meslek Kazanç İstisnası” kapsamında olup olmadığı konusunda
tereddüt oluşabilmektedir.
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanunun 18.
Maddesi[2]
Serbest Meslek Kazancı İstisnası “Müellif,
mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve
mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale,
bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar
yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve
televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD,
disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar
üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde
ettikleri hasılat Gelir Vergisinden
müstesnadır.” şeklinde açıklamıştır.
Söz konusu maddede belirtildiği gibi
bilgisayar yazılımı, video yayını v.b. eserlerin ancak devir edilmesi, kiralanması, icadın satılması gibi faaliyetler ile
elde edilen hasılatların gelir vergisinden müstesna olacağı açıktır. Bu durumda
fikri mülkiyet sahipleri ancak kendi emek, bilgi ve deneyimleri ile ürettikleri
mülklerin üzerinden doğrudan elde
ettikleri hasılatlardan müstesna olacaktır.
Dolayısıyla Google işletmesinin fikri
mülkiyetlerin kullanılması esnasında reklam gösterimi yapması mülkiyet
sahibinin mülkiyetin (bilgisayar yazılımı, mobil oyun, video v.b.) doğrudan
kullanımı ile elde ettiği bir kazanç olmayacaktır. Bu nedenle reklam
gösteriminden elde edilen kazancın “ticari
kazanç” olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Nitekim İstanbul
Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 28.10.2019 tarih ve 39044742-130[Özelge]-E.909743
sayılı muktezasında “…Yukarıda
yer alan hüküm ve açıklamalara göre; Şahsınıza ait internet sitesi üzerinden
yayınlanan reklamlardan dolayı yurt dışı mukimi Google firması tarafından
adınıza yapılan ödemelerin ticari kazanç olarak değerlendirilmesi ve elde
gelirin ticari kazancına dahil edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.” şeklinde açıklama yapmıştır.
III.
KONUNUN KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU KARŞISINDAKİ DURUMU
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinin[3]
1. bendinde, “Türkiye’de ticari,
sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan mal
teslimi ve hizmet ifalarının KDV’ye tabi” olduğu belirtilmiş, aynı
maddenin 2. bendinde ise “her türlü
mal ve hizmet ithalatının KDV’ye tabi bulunduğu” belirtilmiştir. Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde[4]
ise “İşlemlerin Türkiye’de yapılması malların
teslim anında Türkiye’ de bulunması, hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya
hizmetten Türkiye’de faydalanılması ifade eder.” belirtilmiştir. Söz konusu
madde hükümlerinden anlaşılacağı üzere bir hizmetin KDV’nin konusuna girmesi
için hizmetin Türkiye’de yapılması veya hizmetten Türkiye’de faydalanılması şartlarının herhangi birisinin gerçekleşmiş olması
gerekmektedir.
“Google
Adsense” sistemi üzerinden yapılan reklam gösterimleri Türkiye’de
gerçekleşeceğinden, bir diğer ifadeyle reklam Türkiye’de ifa edilmesi nedeniyle
reklam verme işlemi KDV’nin konusuna girmektedir.
Diğer
taraftan uygulamada bu reklam hizmetlerinin hizmet ihracı kapsamında KDV’den
istisna olabileceği fikri gündeme gelse de
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-a maddesi kapsamında bir hizmetin
KDV’den istisna olabilmesi için, hizmetin yurtdışındaki bir müşteri için
yapılması, hizmetten yurt dışında faydalanılması, hizmetin yurt dışındaki bir
müşteri için yapıldığı, yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen fatura ve
benzeri belge ile tevsik edilmesi gibi şartlar gerektiğinden, yapılan reklam
gösterimleri bu şartları taşımadığından bu istisna kapsamına girmemektedir.
Nitekim İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 25.03.2015 tarih ve 93767041-130[12-2014/181]-29 sayılı muktezasında “Buna göre, Google firmasının reklamlarını
web sitenizde yayınlamak suretiyle vermiş olduğunuz reklam hizmetleri, hizmet
Türkiye'de ifa edildiğinden ve hizmetten Türkiye'de yararlanıldığından genel
hükümler çerçevesinde KDV'ye tabi bulunmakta olup, Google firması adına
düzenleyeceğiniz faturada işlem bedeli üzerinden genel oranda (%18) KDV
hesaplamanız gerekmektedir. Diğer taraftan, yurt dışındaki firma söz konusu
hizmetten Türkiye'de yararlandığından verilen hizmetin, hizmet ihracı
kapsamında değerlendirilerek KDV'den istisna tutulması da mümkün
bulunmamaktadır.” şeklinde açıklama yapmıştır.
Kocaeli Vergi Dairesi Başkanlığının
28.10.2019 tarih ve 39044742-130[Özelge]-E.909743 sayılı muktezasında “…Öte yandan, bahse konu reklam gösterimlerinin Türkiye'de de
yapılması halinde hizmetten yararlanma Türkiye'de gerçekleşeceğinden bu işlemin
hizmet ihracı kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayacak ve KDV’ye tabi
tutulacaktır.” şeklinde açıklama yapmıştır.
Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 03.07.2019
tarih ve 33775506-130[KDV 53.01.39]-E.89374 sayılı
muktezasında “…Buna göre, web sitelerinizde tıklanan
reklamlar dolayısıyla yurt dışı merkezli Google Ireland’a verilen hizmetin
yukarıda sayılan şartları birlikte taşıması halinde ihracat istisnası
kapsamında beyan edilmesi mümkün olup söz konusu hizmet bedelinin şirket
hesaplarınıza Türk Lirası cinsinden yatırılması bu hizmetin ihracat istisnası
kapsamında beyan edilmesine engel teşkil etmeyecektir. Öte yandan, bahse konu
reklam gösterimlerinin Türkiye’de de yapılması halinde hizmetten
yararlanma Türkiye’de gerçekleşeceğinden bu işlemin hizmet ihracı kapsamında
değerlendirilmesi mümkün olmayacak ve KDV ye tabi tutulacaktır.”
şeklinde açıklama yapmıştır.
Özetle web sitesi, mobil
oyun v.b. fikri mülkiyetlere sahip olan vergi mükellefleri, “Google
Adsense” sistemi üzerinden elde ettikleri kazançlar KDV’ye tabi olup almış
oldukları reklam kazançlarını KDV dahil kabul edip iç yüzde oranı ile KDV
matrahını ve KDV’sini hesaplamaları gerekmektedir.
Öte yandan reklam gösterimlerinin KDV’den
istisna olabilmesi için KDV kanunun hem 11/1-a maddesindeki hem de 12/2
maddesindeki şartlara haiz olması gerekmektedir. Başka bir deyişle bir web sitede
yer alan reklamların yurt dışındaki
müşteri için verilmesi, reklam
içeriğinin yurt dışındaki tüketicilere hitap etmesi, hizmetten yurt dışında faydalanılması, oluşacak kazancın yurt dışındaki müşteriye düzenlenecek fatura ve
benzeri belgeler ile tevsik edilmesi KDV’den istisna olabilmek için haiz
olunması gereken şartlardır.
Fakat “Google Adsense” web site – mobil
oyun v.b. mülkiyetlerde reklam gösterimini, web site – mobil oyun içerik diline
ve kullanıcının bağlantı konumu, demografik özellikleri, ilgi alanları v.b.
parametrelere göre değişken olarak yapmaktadır. Bundan dolayı gösterimi yapılan
reklamların KDV istisnası şartlarına haiz olduğunu ispatlamanın güç olacağı
kanaatindeyiz.
IV. SONUÇ
Google üzerinden reklam vermek isteyenler
“Google Adsense” sistemine kayıt olmakta ve Google’la belirli bir bedel
ödeyerek reklamlarını yaptırmaktadırlar. Bu sistemden kazanç elde etmek
isteyenler ise öncelikle kendi internet sitelerini (web site, mobil oyun
v.b.) “Google Adsense” kayıt yaptırmakta
ve böylece kendi internet sitelerinde “Google Adsense” reklamları yayınlanmakta
gösterim ve tıklanma oranlarına bağlı olarak da Google’dan belli tutarda ödeme
almaktadır. Yapılan ödemeler ise Google Ireland Limited firması tarafından yurt
dışından gönderilmektedir.
Google
firmasının reklamlarını web site, mobil oyun v.b. sitelerde yayınlamak
suretiyle verilen reklam hizmetleri, ticari
kazanç olup hizmet Türkiye'de ifa edildiğinden ve hizmetten Türkiye'de
yararlanıldığından genel hükümler çerçevesinde KDV'ye tabi bulunmakta olup, Google firması adına düzenlenecek
faturada işlem bedeli üzerinden genel oranda (%18) KDV hesaplanması
gerekmektedir.